Kỹ năng ra quyết định: Tài sản quý giá nơi làm việc

“Bất cứ khi nào bạn thấy một doanh nghiệp thành công, đó là vì ai đó đã từng đưa ra một quyết định dũng cảm.” — Peter F. Drucker

Kỹ năng ra quyết định là gì?

Kỹ năng ra quyết định là kỹ năng mềm giúp bạn giải quyết mọi vấn đề tại nơi làm việc. Dù trong tình huống phải chọn phông chữ phù hợp cho logo thương hiệu hay lựa chọn chiến lược marketing tăng trưởng nên áp dụng, việc đưa ra quyết định đúng đắn đều đóng vai trò then chốt cho sự thành công của doanh nghiệp.

Vậy kỹ năng ra quyết định cụ thể gồm những gì? Làm sao để rèn luyện kỹ năng này?

Định nghĩa kỹ năng ra quyết định

Kỹ năng ra quyết định là tất cả những kỹ năng cần thiết để đưa ra một quyết định sáng suốt và hợp lý. Người có kỹ năng này biết cách đánh giá các dữ kiện, hiểu rõ tình hình hiện tại của công ty và mục tiêu đang hướng tới, từ đó lựa chọn phương án hành động tốt nhất.

Tại nơi công sở, kỹ năng ra quyết định thể hiện qua việc:

• Điều phối một buổi brainstorming để chọn tính năng mới cho sản phẩm

• Chọn lọc ứng viên phù hợp để gửi lời mời làm việc

• Thu nhận ý kiến từ các thành viên trong nhóm để lên ý tưởng cho quy trình làm việc mới

• Nghiên cứu xu hướng thị trường để điều chỉnh chiến lược của công ty

• Kết nối với người ngoài công ty để học hỏi cách họ giải quyết những vấn đề tại nơi làm việc

• Hợp tác với đồng nghiệp có quan điểm khác biệt để tìm ra giải pháp chung

Ví dụ về Kỹ năng ra quyết định

Ra quyết định không đơn thuần là kết quả cuối cùng mà là quá trình kết hợp nhiều kỹ năng khác nhau như phân tích, sáng tạo, hợp tác và lãnh đạo để đưa ra quyết định cuối cùng.

Kỹ năng Phân tích

Kỹ năng phân tích giúp bạn thu thập và đánh giá thông tin trước khi đưa ra quyết định cuối cùng. Người có tư duy phân tích tốt sẽ biết nhìn nhận toàn cảnh và cố gắng giải mã các dữ kiện mà họ có thể phát hiện ra. Những kỹ năng này giúp bạn đưa ra quyết định dựa trên lập luận logic thay vì cảm tính.

Kỹ năng Sáng tạo

Việc đưa quyết định không phải lúc nào cũng dựa trên các dữ kiện và số liệu; đôi khi bạn cần tư duy sáng tạo để tìm ra những giải pháp mới mẻ, thoát khỏi lối mòn trước đây hoặc ý tưởng theo truyền thống. Những người ra quyết định sáng tạo luôn suy nghĩ vượt ra ngoài những gì đã làm trước đó, phát triển những ý tưởng và giải pháp độc đáo để giải quyết vấn đề. Hơn nữa, họ luôn cởi mở và sẵn sàng thử nghiệm những điều mới mẻ.

Kỹ năng Hợp tác

Những quyết định đúng đắn thường được xây dựng dựa trên nhiều ý tưởng và góc nhìn khác nhau. Kỹ năng hợp tác giúp bạn phối hợp với đồng đội để tìm ra giải pháp chung. Khi nhiều người cùng tham gia, bạn sẽ tiếp cận được những cách giải quyết và phương pháp tư duy đa dạng.

Kỹ năng Lãnh đạo

Mặc dù hợp tác rất quan trọng để đưa ra quyết định đúng đắn, nhưng luôn cần có người dẫn dắt và đưa ra quyết định cuối cùng. Kỹ năng lãnh đạo giúp bạn xem xét tất cả các góc nhìn và quyết định một giải pháp tốt nhất cho tập thể.

Không nhất thiết phải là người quản lý mới có thể dẫn dắt việc ra quyết định. Ngay cả khi bạn không có tiếng nói cuối cùng, việc chủ động chia sẻ ý tưởng của mình không chỉ giúp bạn nổi bật trong công việc mà còn chứng minh bạn có tư chất của một lãnh đạo tốt.

Cách thể hiện kỹ năng ra quyết định trong buổi phỏng vấn

Các nhà tuyển dụng thường đặt những câu hỏi trực tiếp để kiểm tra kỹ năng ra quyết định của ứng viên.

Theo bà Belinda O’Regan, chuyên gia nhân sự toàn cầu, người phát triển các chương trình trải nghiệm nghề nghiệp trực tại Forage, các nhà tuyển dụng “thường sẽ áp dụng phương pháp STAR để khai thác thông tin từ ứng viên”. Họ muốn bạn trình bày từng bước về cách bạn đưa ra một quyết định quan trọng trong công việc.

“Trước tiên, hãy bắt đầu bằng việc mô tả tình huống cụ thể và nêu rõ quyết định mà cá nhân bạn đã đưa ra”, O’Regan khuyên. “Hãy tránh kể lại những lần bạn chỉ tham gia cùng tâp thể. Tiếp đó, hãy giải thích lý do vì sao quyết định đó cần được đưa ra. Sau đó, mô tả hành động bạn đã thực hiện và dựa trên cơ sở nào để đưa ra quyết định: các dữ kiện nào đã được cân nhắc, ai đã được bạn tham khảo ý kiến, bạn đã nghiên cứu ra sao, v.v. Nhà tuyển dụng muốn biết bạn có thực sự dựa trên thông tin thực tế hay chỉ quyết định theo cảm tính. Cuối cùng, hãy nêu kết quả mà quyết định đó mang lại, lý tưởng nhất là kết quả tích cực.”

Cách cải thiện kỹ năng ra quyết định

Bạn sẽ dần nâng cao kỹ năng ra quyết định khi có cơ hội thực hành nhiều hơn. Tuy nhiên, không cần phải chờ đến khi gặp tình huống quan trọng tại nơi làm việc, bạn hoàn toàn có thể rèn luyện từ những quyết định hàng ngày, chẳng hạn việc chọn món cho bữa tối. Quan trọng là cách bạn tiếp cận và suy xét.

Bắt đầu từ từ

Ra quyết định nhanh là cần thiết, nhưng để trở thành người ra quyết định tốt, bạn nên bắt đầu chậm rãi để làm quen với quy trình. Vậy nên hãy bắt đầu từ từ bằng cách xem xét tất cả các yếu tố trong quá trình ra quyết định của bạn. Bạn không chỉ cần cân nhắc những quyết định lớn; những việc như mặc gì hay làm gì vào cuối tuần. Tiếp theo, hãy xem xét:

• Mình đang dựa trên những dữ kiện nào?

• Có bao nhiêu phương án mình đã nghĩ tới?

• Mình kết luận ra sao?

Khi bạn chia nhỏ quá trình ra quyết định một cách chậm rãi, bạn sẽ quen với các bước cần thiết để đưa ra quyết định hiệu quả - theo thời gian và qua quá trình luyện tập, điều này có thể giúp bạn trở thành người ra quyết định hiệu quả và nhanh hơn.

Dựa trên dữ kiện thực tế

Chúng ta dễ ra quyết định theo cảm tính hoặc giả định. Hãy tập thói quen lùi lại một bước, rà soát lại các thông tin sẵn có trước khi quyết định. Liệu bạn đã nắm hết các dữ kiện chưa? Liệu kết luận của bạn có bị chi phối bởi thành kiến hay giả định nào không? Tập trung vào dữ kiện giúp bạn nhận ra thiên kiến của bản thân.

Tìm sự hỗ trợ

Không phải quyết định nào cũng cần tham khảo ý kiến người khác, nhưng việc lắng nghe thêm sẽ mở ra nhiều góc nhìn mới mà bạn có thể chưa nghĩ tới. Cách này cũng giúp bạn học hỏi thêm nhiều phương pháp giải quyết vấn đề.

Tự đánh giá lại

Cách tốt nhất để cải thiện kỹ năng ra quyết định là nhìn lại những quyết định đã qua. Khi ngẫm lại, bạn sẽ nhận ra mình từng thiếu sót ở đâu, từ đó rút kinh nghiệm cho lần sau. Việc này cũng giúp bạn phát hiện những mô thức sai lầm đang lặp lại trong quá trình quyết định.

Kết luận

Nhà tuyển dụng luôn cần những nhân sự biết cách giải quyết vấn đề, vì thế kỹ năng ra quyết định sẽ luôn là tài sản quý giá tại nơi làm việc. Tuy nhiên, không chỉ là quyết định nhanh, mà còn phải là quyết định thông minh, hợp lý, dựa trên dữ kiện, hiểu rõ mục tiêu và nguồn lực công ty, đồng thời hướng đến giải pháp thực tế.

Nếu bạn có thể chứng minh năng lực này bằng những quyết định quan trọng bạn từng đưa ra tại nơi làm việc, bạn sẽ khiến nhà tuyển dụng cảm thấy dễ dàng hơn trong việc... ra quyết định tuyển bạn.