Lắng nghe tốt – Tầm cao mới nơi công sở
“Khi bạn lắng nghe thực sự, bạn không chỉ hiểu người khác mà còn có cơ hội học hỏi và trưởng thành từ những quan điểm mới.” – John C. Maxwell
Kỹ năng lắng nghe
Lắng nghe là một kỹ năng được đánh giá cao trong cả lĩnh vực học thuật và phi học thuật. Dù chưa có định nghĩa thống nhất, các nhà nghiên cứu đồng ý rằng lắng nghe bao gồm ba khía cạnh: quá trình cảm xúc, như động lực để chú ý đến người khác; quá trình hành vi, như phản hồi bằng lời nói và không lời; và quá trình nhận thức, như chú ý, hiểu, tiếp nhận và diễn giải thông tin và thông điệp liên quan. [Tiffany D. Kriz et al., 2021]
Thực trạng kỹ năng lắng nghe trong môi trường công sở
Nghiên cứu và kinh nghiệm thực tiễn cho thấy các tổ chức được hưởng lợi từ việc lắng nghe tốt. Lắng nghe kém có thể dẫn đến tỷ lệ nghỉ việc cao, kiệt sức và sự không hài lòng với công việc, trong khi lắng nghe tốt có thể cải thiện mối quan hệ và kết quả công việc. Do đó, việc cải thiện lắng nghe là rất quan trọng để nâng cao hiệu quả tổ chức và cá nhân. [Tiffany D. Kriz et al., 2021]]
Khảo sát với 41 nhân viên ngân hàng đã thu thập 81 câu chuyện về lắng nghe, cho thấy cảm giác được lắng nghe phụ thuộc vào việc người lắng nghe đáp ứng nhu cầu và kỳ vọng của người nói. Kết quả cho thấy hành vi lắng nghe trong cuộc trò chuyện cần được kết hợp với hành động tương ứng để duy trì cảm giác được lắng nghe [Tiffany D. Kriz et al., 2021]].
Kết quả từ việc lắng nghe tốt
Việc lắng nghe tốt giúp xây dựng mối quan hệ xã hội và nâng cao sức khỏe tinh thần, đồng thời giảm cảm giác cô đơn và thúc đẩy cảm giác tự chủ. Tại nơi làm việc, lắng nghe tốt có thể cải thiện sự tin tưởng, tăng hiệu suất công việc và giảm kiệt sức. Ngoài ra, không chỉ người được lắng nghe mới có lợi, mà kỹ năng lắng nghe cũng mang lại lợi ích cho người lắng nghe như tăng giá trị bản thân và phát triển năng lực bản thân. [Michael Banissy, 2023]
Trong lĩnh vực y tế, việc đào tạo kỹ năng lắng nghe cho các y tá tâm thần đã giảm 26% việc sử dụng còng tay bệnh nhân [Avraham N. Kluger et al., 2022].
Trong giáo dục, một giáo viên đại học cũng bất ngờ cho biết, “Làm thế nào mà tôi, một chuyên gia về hình học, có thể học từ sinh viên?” Thực tế, giáo viên ấy đã học cách lắng nghe tốt từ sinh viên của mình trong suốt 20 năm, và nhiều sinh viên trong lớp đã chỉ cho ông những điều về hình học mà ông chưa từng thấy trước đó. [Avraham N. Kluger et al., 2022].
Đặc biệt, tại nơi làm việc, khi các nhà quản lý lắng nghe tốt những phản hồi của nhân viên cũng mang lại lợi ích to lớn; so sánh giữa việc lắng nghe và việc tăng lương cho nhân viên, thì chỉ số hài lòng trong công việc của họ tương ứng là 0.43 và 0.15. Lắng nghe tốt có hiệu quả gần gấp 3 lần so với việc tăng lương. Vì vậy, chú trọng đào tạo kỹ năng lắng nghe kỳ vọng tiết kiệm phần lớn chi phí cho công ty. [Avraham N. Kluger et al., 2022].
Tuy nhiên, đôi khi dễ bị nhầm lẫn giữa việc nghe và lắng nghe. Nghe là một giác quan – lắng nghe là về việc hiểu và cho thấy rằng chúng ta đang tương tác với thông tin mình nghe được. Lắng nghe là việc tạo ra một không gian nơi người khác cảm thấy được công nhận và hiểu. Bằng cách thực sự lắng nghe quan điểm của người khác, chúng ta có thể thúc đẩy những cuộc trò chuyện và thu được những hiểu biết sâu sắc hơn tại nơi làm việc, ở nhà hoặc những nơi khác. [Michael Banissy, 2023]
Dưới đây là một số cách hữu ích để thực hành kỹ năng lắng nghe tốt:
Dành Sự Chú Ý Hoàn Toàn: Tắt tiếng điện thoại, tập trung vào người nói. Duy trì giao tiếp bằng mắt và giảm thiểu sự phân tâm.
Tập Trung Vào Hiện Tại: Cố gắng không để không bị phân tâm. Nếu tâm trí bạn bắt đầu lạc hướng, hãy nhận ra và đưa sự chú ý của bạn trở lại vào lời nói và các tín hiệu phi ngôn ngữ của người nói.
Tránh Ngắt Lời: Để người khác đưa ra suy nghĩ của họ mà không bị ngắt lời hoặc làm gián đoạn. Thể hiện sự kiên nhẫn và không vội vàng đưa ra kết luận.
Thể Hiện Sự Đồng Cảm: Đặt mình vào vị trí của người nói và phản hồi với sự cảm thông. Cố gắng hiểu quan điểm và cảm xúc của họ, và xem xét những gì họ đang nghĩ và cảm nhận.
Sử Dụng Các Tín Hiệu Phi Ngôn Ngữ: Sử dụng ngôn ngữ cơ thể, chẳng hạn như không khoanh tay hoặc bắt chéo chân. Gật đầu để thể hiện sự đồng ý, và sử dụng biểu cảm khuôn mặt để chứng tỏ rằng bạn đang tham gia và lắng nghe tích cực. [Ruth Gotian Ed.D., 2023]
Mời bạn tham gia bài kiểm tra tại đây để tự đánh giá liệu “Bạn có phải là một người lắng nghe tốt?”
Nguồn tham khảo:
Psychology Today. (n.d.). Listening skills test. Retrieved August 15, 2024
Ruth Gotian Ed.D., M.S. (2023, May 26). 10 easy ways to elevate your active listening skills. Psychology Today.
Michael Banissy Ph.D. (2023, May 15). The listening advantage. Psychology Today.
Avraham N. Kluger and Guy Itzchakov. (2022). The Power of Listening at Work. https://doi.org/10.1146/annurev-orgpsych-012420-091013
Tiffany D. Kriz et al. (2021). Feeling Heard: Experiences of Listening (or Not) at Work. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2021.659087